Ζούμε σε μια κοινωνία όπου πολύπλευρα συστήματα καταπίεσης και εκμετάλλευσης σε μεγάλο βαθμό ορίζουν τη ζωή όλων των έμβιων όντων. Η εξουσιαστική μηχανή τροφοδοτείται από την οικονομική καταπίεση, την κυριαρχία της πολιτικής εξουσίας, της πατριαρχίας και της ετεροσεξουαλικότητας, της μιας φυλής στις άλλες, της «παραγωγικής» ηλικίας στα παιδιά και στους ηλικιωμένους, των «λειτουργικών» πάνω στα άτομα «με ειδικές ανάγκες», του τεχνητού ψυχολογικού μέσου όρου σε όσους αποκλίνουν από αυτόν.
Μέρος της ίδιας μηχανής αποτελεί η κυριαρχία του ανθρώπου πάνω στα άλλα ζώα και τη φύση και η στυγνή εκμετάλλευσή τους. Ο περιορισμός της ελευθερίας, ο βασανισμός και η δολοφονία επιβάλλονται από τις ανάγκες παραγωγής του συγκεκριμένου συστήματος ενώ η χρηματοεξαρτώμενη επιστήμη, θρησκείες, διαστρεβλωμένες φυσιοκρατικές αντιλήψεις, και τα καταναλωτικά πρότυπα προβάλλονται ως επεκτατική πρακτική για τη διαιώνιση της κυριαρχίας.
Εδώ και δεκαετίες οι οραματιστές ενός κόσμου απελευθερωμένου από την εκμετάλλευση ζώων, μέσα από το λόγο και τη δράση τους αναδεικνύουν τους μηχανισμούς καταπίεσης και αποκαλύπτουν την καθημερινή βαρβαρότητα καταδεικνύοντας το εύρος της και τη σκόπιμη και συστηματική αποσιώπησή της. Προχωρούν σε ατομική αλλαγή, συλλογικά εγχειρήματα, δράσεις ελευθέρωσης, σαμποτάζ, και σε οικονομικά πλήγματα των βιομηχανιών θανάτου. Κάποιοι και κάποιες για αυτές τους τις δράσεις και πεποιθήσεις διώκονται από τον τρομονόμο και φυλακίζονται στα κελιά του συστήματος.
Ταυτόχρονα δέχονται κριτικές που αφορούν μια υποτιθέμενη υπερευαισθησία και εργαλειοποίηση του συναισθήματος που φτάνει στο σημείο να αποκαλείται και εκβιαστική, απαξιώνοντας ταυτόχρονα την πολιτική διάσταση του ζητήματος. Από τη μια δεν είμαστε, ούτε θέλουμε να γίνουμε μηχανές, δεν ταυτίζουμε τη δύναμη με την αναισθησία. Από την άλλη αυτό που μας παρακινεί δεν είναι η «λύπη μας για τα καημένα τα ζωάκια» αλλά η αντίληψη ότι δεν μπορεί πραγματικά να υπάρξει ένας κόσμος ισότητας και αυτοδιάθεσης όσο οι ίδιοι αναπαράγουμε εξουσιαστικές και εκμεταλλευτικές σχέσεις.
Οι κριτικές προχωρούν σε πρακτικά θέματα και προτεραιότητες του τύπου «που να ασχολούμαστε τώρα» θέτοντας δογματικά την προτεραιότητα στον άνθρωπο, χωρίς να αναγνωρίζεται η σύνδεση με όλα τα καταπιεσμένα όντα, και συχνά με άρνηση της ανθρωποκεντρικής αντίληψης και πρακτικής της κοινωνίας. Άλλες κριτικές αφορούν έναν υποτιθέμενο μονοθεματισμό που θέλει τους βίγκαν να περιορίζονται στην αποφυγή της κατανάλωσης μη ανθρώπινων ζώων και μόνο. Εδώ πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι ο καπιταλισμός έχει πολλά πλοκάμια, καταπίνει και ρίχνει σε λήθαργο μετριοπάθειας αγώνες, προωθώντας προς όφελος του ένα lifestyle, όπως αυτό του στείρου διατροφικού βιγκανισμού. Προφανώς η μη κατανάλωση ζωικών προϊόντων από τον άνθρωπο δε θα σταματήσει από μόνη της την εκμετάλλευση των άλλων ζώων, αν δεν πολεμηθεί η κυριαρχία στη ρίζα της. Ούτε η αντικατάσταση της καλλιέργειας ζωοτροφών με υλικά «χορτοφαγικού μενού» θα εξαλείψει την πείνα, όσο η γη αποτελεί ιδιοκτησία και όσο η κατανομή της τροφής συνεχίζει να αποτελεί μέσο καταπίεσης στα χέρια μιας ελίτ. Από την άλλη, είναι εξίσου ελλιπής ένας αγώνας για την κοινωνική απελευθέρωση όσο επιδιώκει και επιτρέπει στην κοινωνική μηχανή να αναπαράγει και να διατηρεί οποιοδήποτε μορφή κελιού.
Κάθε μονοθεματισμός και περιχαράκωση σκέψης και αγώνα είναι προβληματικός ως προς την αντίληψη των μηχανισμών καταπίεσης, και στέκεται εμπόδιο στον αγώνα απέναντι τους. Απέναντι σε ένα πολυσύνθετο εξουσιαστικό πλέγμα χρειάζεται αντίστοιχη θεώρηση και αντίστοιχη πρακτική. Δεν θέλουμε όρια στη σκέψη μας ούτε από πάνω αλλά ούτε κι από κάτω. Αυτό που θέλουμε είναι ακριβώς να σπάσουμε τα επιβεβλημένα όρια με στόχο την ισότητα και την ελευθερία όλων.
Η κοινωνική αναδόμηση προϋποθέτει όχι μόνο την αμφισβήτηση και την αλλαγή των σχέσεων στην ανθρώπινη κοινωνία αλλά και στη σχέση μας με όλα τα ζώα και τη γη. Στόχος όπως και μέσο είναι η διαρκής κριτική θεώρηση χωρίς ταμπέλες και προσκόλληση σε παλιές συνταγές και χαραγμένους δρόμους. Προϋποθέτει ριζοσπαστισμό, όχι με την έννοια του ιδεολογικού φανατισμού, αλλά ως προς τον ίδιο τον τρόπο προσέγγισης των προβλημάτων μέσα από τη σύνθεση της διαφορετικότητας. Προϋποθέτει το γκρέμισμα όλων των δομών της εξουσίας, αν θέλουμε πραγματικά να δώσουμε ζωτικό χώρο στις νέες πραγματικότητες χωρίς ιεραρχία, κυριαρχία, εκμετάλλευση και διακρίσεις, που θα προκύψουν ταυτόχρονα από την ατομική απελευθέρωση και αλλαγή στον τρόπο που σκεφτόμαστε, αισθανόμαστε, πράττουμε, επικοινωνούμε και σχετιζόμαστε εμείς με όλα τα έμβια όντα.
Συνεχίζουμε να αγωνιζόμαστε
Μέχρι να είμαστε όλοι/ες ελεύθεροι/ες
ΑΛΟΓΟΜΥΓΕΣ
Αλογομυγίζοντας…
Είναι καιρός το κίνημα υπεράσπισης ζώων σε κάθε γωνιά του βιασμένου πλανήτη μας να απομακρυνθεί από τη μετριοπάθεια και να πει τα πράγματα με το όνομά τους, διεκδικώντας όχι απλώς καλύτερες συνθήκες για τα ζώα, αλλά την απελευθέρωση ανθρώπινων και μη ζώων από κάθε μορφή εκμετάλλευσής τους. Ο καθένας ως άτομο και ως μέρος του συνόλου χρειάζεται να επανεξετάσει τη θέση και τη σχέση του με τη φύση ξεκινώντας από τα ίδια τα θεμέλια του ανθρώπινου πολιτισμού που έχει χτιστεί πάνω στην εκμετάλλευση των ζώων, των δούλων, των παιδιών, των γυναικών, των άλλων φυλών, των μεταναστών, των οικονομικά και κοινωνικά ασθενέστερων, των διαφορετικών. Στο δρόμο για το χτίσιμο μιας νέας κοινωνίας, οι υπερασπιστές των ζώων δεν μπορεί να είναι πια ο τελευταίος τροχός της αμάξης και να μπαίνουν στο περιθώριο. Από εδώ και πέρα αρνούμαστε «να κάτσουμε στη θέση μας», είμαστε επιβάτες και οδηγοί όσο και οποιοσδήποτε άλλος θέτει ως ανάγκη την αλλαγή προορισμού και πορείας.
Κληρονομήσαμε άθελά μας μια σχέση ανθρώπου προς τα ζώα που λειτουργεί με τον ίδιο ακριβώς τρόπο όπως κάθε εξουσιαστική σχέση. Ανάδειξη του διαφορετικού και απόκρυψη της ομοιότητας, διαστρέβλωση της αλήθειας, προπαγάνδα βασισμένη σε σαθρά, ψευδοεπιστημονικά και λαϊκίστικα επιχειρήματα. Τελικό στάδιο, ο υποβιβασμός των άλλων σε «επικίνδυνους», «άγριους», «άλογους» και «παράλογους», δηλαδή κατώτερους, ώστε να δικαιολογηθεί η εκμετάλλευση και βέβαια να κατασταλεί οποιαδήποτε μορφής αλληλεγγύης. Αν ο άνθρωπος κάποια στιγμή χρειάστηκε να ζήσει χρησιμοποιώντας τα ζώα, αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να συνεχίσει ή ότι είναι στη φύση του, όπως δεν δεχόμαστε ότι είναι στη φύση του ο περιορισμός της ελευθερίας του, ο πόλεμος, το ολοκαύτωμα ή η ατομική βόμβα. Ο φαύλος κύκλος βίας και καταστροφής μπορεί να σταματήσει μόνο όταν ο άνθρωπος μάθει να διαμορφώνει αρμονικές σχέσεις – μη ιεραρχικές και μη εκμεταλλευτικές – με όλα τα είδη ζώων.
Τα συμφέροντα των λίγων, των πολυεθνικών, των φαρμακοβιομηχανιών και εταιρειών μεταλλαγμένων, των μαζικών εκτροφείων, των σφαγείων, της βιομηχανίας ένδυσης και διασκέδασης, συντηρούν την αντίληψη ότι τα ζώα είναι εδώ για να μας υπηρετούν και ότι ακόμα και σήμερα η εκμετάλλευση τους είναι ηθική και αναγκαία. Μασάμε χόρτα, όχι κουτόχορτο. Η εκμετάλλευση των ζώων δεν είναι αναγκαίο κακό. Είναι αδικία, βασανισμός και δολοφονία, και ως τέτοια την αντιμετωπίζουμε, ξεπερνώντας την πολιτική αφέλεια και τον μονοθεματικό προσανατολισμό.
Τολμάμε να ονειρευόμαστε και να διεκδικούμε μία κοινωνία ανθρώπινων και μη ζώων βασισμένη στην αρχή της ισότητας, όπου η διαφορετικότητα είναι βιολογικός, κοινωνικός και συναισθηματικός πλούτος και απαραίτητο συστατικό οποιασδήποτε εξέλιξης, και όχι ευκαιρία για εκμετάλλευση με σκοπό το οικονομικό και κοινωνικό κέρδος. Σεβόμαστε την εγγενή αξία της κάθε ζωής και αξιοποιούμε τη δική μας στην προσπάθεια για έναν δίκαιο κόσμο, όπου οι βάρβαρες παραδόσεις και οι παρωχημένες αντιλήψεις δεν έχουν παρά μουσειακή αξία και αποτελούν παράδειγμα προς αποφυγή. Θεωρούμε χρέος προς τον εαυτό μας να συνειδητοποιήσουμε το κάθε τώρα και να αμφισβητούμε, να επανεξετάζουμε, να εμπλουτίζουμε ή να απορρίπτουμε όσα διδαχτήκαμε από τους δασκάλους, τους πατέρες, την κοινωνία και τα κατευθυνόμενα μέσα μαζικής εξημέρωσης, ώστε να παραδώσουμε υπεύθυνα στους επόμενους.
Καμία ριζική αλλαγή δεν γίνεται με ημίμετρα και καμία εξουσία δεν παραχωρεί τίποτα χωρίς αγώνα. Δεν προσποιούμαστε ότι έχουμε τη μαγική συνταγή, αλλά θα αξιοποιήσουμε κάθε δυνατό ηθικό μέσο ενάντια στην ανθρώπινη απληστία και καταστροφή για να την πετύχουμε, με συμπόνια και αλληλεγγύη σε αυτούς που αδικούνται. Θα συνεχίσουμε να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους, ξεμπροστιάζοντας τους εκμεταλλευτές, ξεβολεύοντας τους βολεμένους και φέρνοντάς τους μπροστά στις αντιφάσεις τους.
Μέχρι να δείξουν στα αδέρφια μας το σεβασμό που τους αξίζει, μέχρι κάθε ανθρώπινο και μη ζώο να είναι ελεύθερο, θα τσιμπάμε και θα ενοχλούμε όσους κοιμούνται. Η αλήθεια δεν είναι ποτέ ευχάριστη για τους πολλούς, είναι ενοχλητική.
ΑΛΟΓΟΜΥΓΕΣ